Het ware gezicht. Fragment uit Anonymous Glossy 2017

Saint Veronica kwam Jezus tegen toen hij, met het kruis op zijn rug, onderweg naar Golgotha was. Ze gaf hem een witte doek om het zweet, het bloed en de tranen van zijn gezicht te vegen. Volgens de overlevering ving Veronica niet alleen Jezus’ lichaamssappen op. Ook zijn innerlijk lijden werd op het doek voor de eeuwigheid afgedrukt. De naam Veronica is een samenstelling van twee woorden: Vera in het Latijn betekent het ware, en Icon, betekent beeld.

Al bijna een decennium boetseer ik portretten van voorbijgangers met Plasticine – een zachte en kleurige modelklei. Deze klei kan je niet bakken en hij wordt ook nooit hard. Vaak, voordat ik mijn portretten exposeer, zijn ze al beschadigd (of zelfs kapot). Mijn beeldjes zijn vergankelijk; toekomstige generaties zullen ze niet kunnen bewonderen. Financiële voordelen heb ik er ook niet aan (wie wil er nou kapotte beelden kopen?). Ik leg mijn modellen altijd uit: je krijgt een foto van je portret, want van de kleikop zal na een tijdje niks overblijven.

Jaren geleden in Duitsland heb ik een protestantse dominee geportretteerd. Een dag voor mijn vertrek belde hij mij. Met een wat paniekerige stem vroeg hij: ‘Wat ga je doen met mijn kop? Heb je hem al kapot gemaakt? Doe dat alsjeblieft maar niet! Ik kom vanmiddag langs. Ik wil hem kopen!’ En dat deed hij ook. Maar de kop van zijn vrouw heeft hij niet gekocht.

Soms denken mijn modellen dat ik een soort heks ben. Ze zijn bang dat ik niet alleen hun gezicht in de klei vastleg maar dat ik ook hun ziel en diepste gedachten blootleg. Zoals de vrouw die tegen mij zei: ‘Je hebt iets in mijn ogen gezien dat ik al jaren probeer te verbergen.’

‘Het zijn monsters!’ hoorde ik van een andere toeschouwer die mijn portretten bekeek.

Een verhaalfragment uit Anonymous Glossy 2017

© text & image Efrat Zehavi 2021